Metadane | Atlas Polonii i Polaków za granicą

Uwagi ogólne

Informacje prezentowane w dashboardzie zostały opracowane na podstawie zgłoszeń przekazywanych przez polskie placówki dyplomatyczno-konsularne do Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Ze względu na deklaratywny charakter tych danych, zestawienie poszczególnych kategorii może nie być w pełni kompletne ani wyczerpujące. Stopień szczegółowości i aktualność informacji różni się w zależności od kraju, dlatego dane nie zawsze są w pełni porównywalne między krajami. W przypadkach, gdy zgłoszenie dotyczyło jedynie regionu lub większego obszaru terytorialnego, jako lokalizację wskazano stolicę danego kraju lub największe miasto danego regionu. Brak opisu w tablicy oznacza, że w danej lokalizacji występuje określona kategoria miejsc i organizacji, jednak bez szczegółowych informacji na ich temat.

Polskie społeczności poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej są bardzo zróżnicowane - wynika to z historii migracji, stopnia utrzymania więzi z krajem oraz poziomu integracji z państwami osiedlenia. Dla zachowania spójności terminologicznej oraz przejrzystości danych dashboard prezentuje informacje obejmujące wszystkie poniższe kategorie:

  • Diaspora polska – to wszyscy Polacy, osoby polskiego pochodzenia oraz potomkowie obywateli Rzeczypospolitej Polskiej różnych narodowości, mieszkający poza granicami kraju;
  • Polonia – to osoby polskiego pochodzenia, urodzone poza Polską, których przodkowie opuścili kraj. Ich stopień identyfikacji z polskością jest zróżnicowany, podobnie jak znajomość j. polskiego – od biegłej aż po całkowicie utraconą. Polonia jest w większości zasymilowana i zwykle posiada obywatelstwo kraju osiedlenia, czasem zachowując też polskie obywatelstwo;
  • osoby polskiego pochodzenia – to osoby, które deklarują polskie korzenie i związek z polskością, np. poprzez znajomość języka, tradycji i zwyczajów. Pojęcie to funkcjonuje m.in. w kontekście prawa do repatriacji, ubiegania się o Kartę Polaka, obywatelstwo RP lub zezwolenie na pobyt;
  • Polacy za granicą – to osoby posiadające polskie obywatelstwo, które osiedliły się na stałe poza granicami kraju. Do tej grupy zaliczają się także Polacy mieszkający na terenach, które przed II wojną światową należały do Polski, a którzy w wyniku zmian granic stali się mniejszością narodową;
  • migracja zarobkowa po 2004 r. – to obywatele RP, którzy po przystąpieniu Polski do UE wyjechali do krajów członkowskich, głównie w celach zarobkowych, korzystając ze swobody przepływu osób. Zazwyczaj utrzymują silne więzi z Polską, posługują się j. polskim i często odwiedzają kraj, rzadziej natomiast nabywając obywatelstwo państwa osiedlenia.

Rosja i Białoruś: szczegóły dot. Polaków w tych państwach nie są udostępnione.

Informacje o liczbie Polaków i Polonii w poszczególnych krajach są prezentowane na podstawie zgłoszeń polskich placówek dyplomatyczno-konsularnych, które są przygotowane w oparciu o oficjalne statystyki właściwych państw, a w przypadku ich braku – na podstawie szacunków własnych. Dane obejmują zarówno osoby posiadające obywatelstwo polskie, jak i ich potomków, a prezentowane wartości odzwierciedlają łączną wielkość zagranicznych społeczności polskich oraz Polonii. Liczba ludności została podana według stanu na maj 2025 r. W przypadku rozbieżności w dostępnych danych przyjęto wartość maksymalną. Dane mają charakter szacunkowy i mogą różnić się od oficjalnych statystyk publikowanych przez władze poszczególnych państw lub inne źródła.

Argentyna: Według niektórych szacunków liczebność Polonii sięga nawet 0,5 mln osób (przy uwzględnieniu nie tylko osób o bezpośrednich polskich korzeniach, lecz także potomków obywateli II RP różnych narodowości (m.in. żydowskiej, ukraińskiej, niemieckiej), którzy emigrowali w latach 20. i 30. XX w. – niezależnie od stopnia ich współczesnej identyfikacji z polskością.

Brazylia: Według różnych szacunków liczebność Polonii waha się między 2 mln a nawet 3,5 mln osób polskiego pochodzenia, przede wszystkim Polaków przybyłych z polskich ziem pod zaborami w II poł. XIX wieku i na początku XX wieku w okresie tzw. „gorączki brazylijskiej”, a następnie w latach 30. XX wieku i już po II wojnie światowej. W tych szacunkach uwzględnia się nie tylko osoby o bezpośrednich polskich korzeniach, lecz także potomków obywateli II RP różnych narodowości (m.in. żydowskiej, ukraińskiej, niemieckiej), którzy emigrowali w latach 20. i 30. XX w. – niezależnie od stopnia ich współczesnej identyfikacji z polskością.

Chiny: Szacunkowa liczba Polaków i Polonii wynosi ok. 3 500 osób, w tym ok. 1 300 na Tajwanie.

Haiti: Polonia na Haiti to potomkowie polskich legionistów wysłanych na wyspę przez Napoleona. Część żołnierzy przyłączyła się do haitańskich powstańców, a ich potomkowie (nazywani Lapologne) do dziś zachowują świadomość polskich korzeni. Choć nie posługują się j. polskim ani nie kultywują polskich tradycji, utrzymują pamięć i dumę z historii swoich przodków.

Iran: Spośród Polonii ok. 40 osób to obywatele tego kraju mający polskie korzenie.

Mołdawia: Szacunek liczby Polonii w tym kraju odnosi się do osób polskiego pochodzenia, z czego ok. 100 osób to obywatele Polski.

Paragwaj: Szacunek liczby Polonii odnosi się głównie do potomków Polaków.

Ukraina: Liczba Polaków po 2022 r. jest trudna do oszacowania.

Informacje dotyczą działalności akademickiej związanej z j. polskim, obejmującej studia, katedry, lektoraty oraz zajęcia z historii i kultury polskiej prowadzonych na uczelniach wyższych w poszczególnych państwach.

Program Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej – Lektorzy NAWA – wspiera promocję języka polskiego, kultury i nauki za granicą. Lektorzy działają w ponad 40 krajach na 5 kontynentach, prowadząc zajęcia na ponad 90 uczelniach. Każdego roku uczą około 2500–3000 osób na kierunkach polonistycznych, slawistycznych oraz pokrewnych.

Brak opisu w tablicy oznacza, że w danej lokalizacji występują studia, katedry lub lektoraty, ale nie ma szczegółowych informacji na ich temat.

Dania: Specjalizacja polska jest jedną z możliwych opcji wyboru na kierunku studiów Wschodnio-Europejskich w Instytucie Studiów Międzykulturowych i Regionalnych (Wydział Humanistyczny). Co roku na tym kierunku naukę podejmuje ok. 15 studentów.

Estonia: Słuchaczami obu lektoratów jest łącznie ok. 30 osób. Priorytetowe znaczenie, m.in. ze względu na historyczne związki z Polską, ma Uniwersytet w Tartu, gdzie pracuje polski lektor, skierowany przez Agencję NAWA. Kurs j. polskiego, trwający trzy semestry, jest obowiązkowy dla studentów slawistyki oraz – od 2023 r. – także dla słuchaczy Studiów o Europie Środkowej i Wschodniej. Ponadto organizowany jest kurs fakultatywny dla wszystkich chętnych z innych roczników i kierunków. Lektorat j. polskiego na Uniwersytecie w Tallinnie trwa dwa semestry i nie jest obowiązkowy.

Kanada: Kurs języka polskiego na Uniwersytecie Alberty w Edmonton (AB) został sfinansowany przez Kongres Polonii Kanadyjskiej oddział Alberta z dotacji od organizacji polonijnych stowarzyszonych w KPK.

Informacje dotyczą ośrodków oświatowych, wśród których wyróżnia się:

  • Szkoły polskie – działają przy polskich placówkach dyplomatycznych (76 szkół w 37 państwach) w ramach Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG). Realizują program uzupełniający (obejmujący m.in. j. polski oraz wiedzę o Polsce w zakresie m.in. historii i geografii) i wydają uczniom świadectwa równoważne z tymi, które są ważne w polskim systemie edukacji.
  • Szkoły polonijne – prowadzą naukę j. polskiego i promują wiedzę o Polsce. Są organizowane przez organizacje społeczne, parafie oraz inne podmioty działające za zagranicą. Finansują je głównie same organizacje, komitety rodzicielskie, polskie dotacje rządowe oraz inne instytucje (np. Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. Św. M. M. Kolbego czy ORPEG). Nie wydają świadectw, które są oficjalnie uznawane w polskim systemie edukacji.
  • Szkoły mniejszości polskich – działają i są finansowane w ramach systemu edukacji danego państwa (np. na Litwie, Ukrainie, w Czechach).

Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą (ORPEG) to jednostka podległa Ministerstwu Edukacji Narodowej, która wspiera kształcenie dzieci obywateli polskich przebywających czasowo za granicą oraz edukację polonijną. Do jego zadań należy m.in. prowadzenie szkół i punktów konsultacyjnych, kierowanie nauczycieli za granicę, organizowanie kursów metodycznych oraz dostarczanie materiałów dydaktycznych.

Brazylia: Brak polskiej szkoły, kursy j. polskiego organizowane są przez organizacje polonijne (w wielu z nich pracuje również nauczyciel kierowany przez ORPEG).

Irlandia: Łącznie do polskich szkół uczęszcza prawie 5 tys. uczniów.

Litwa: Na Litwie działa ponad 60 szkół z polskim językiem nauczania, w tym 36 gimnazjów (czyli szkół z maturą).

Niemcy: Na terenie Nadrenii Północnej-Westfalii, Hesji oraz Kraju Saary funkcjonują dodatkowo 64 szkoły polonijne.

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej: W Wielkiej Brytanii działają ogółem 194 szkoły z nauczaniem jęz. polskiego.

Informacje dotyczą społeczności i instytucji Polonii oraz Polaków mieszkających poza granicami kraju, które wspierają zachowanie polskiej tożsamości, języka i kultury. Należą do nich m.in. Domy Polskie, instytuty, biblioteki, archiwa, kościoły polskie, centra kultury, a także skupiska Polaków w dużych miastach. Ośrodki te organizują uroczystości, spotkania okolicznościowe i rocznicowe, pełniąc ważną rolę w przekazywaniu tradycji kolejnym pokoleniom.

Argentyna: 34 czynnie działające Domy Polskie.

Australia: Polskie domy i kluby posiadają pewne zbiory biblioteczne, jednak dokładna liczba placówek posiadających biblioteki jest trudna do oszacowania.

Obejmują specjalistyczne stowarzyszenia i fundacje działające poza granicami Polski, których celem jest wsparcie rodaków w utrzymaniu więzi z Polską, jej kulturą i dziedzictwem narodowym. Organizacje te promują postawy patriotyczne, rozwijają pasje i zainteresowania, a także udzielają pomocy materialnej, doradczej i psychologicznej oraz wspierają integrację z nowym środowiskiem. Mogą mieć charakter zarówno ogólny, jak i specjalistyczny, obejmując działalność kulturalną, artystyczną, naukową, kombatancką czy sportową.

Zestawienie nie odzwierciedla pełnej struktury organizacyjnej polskich organizacji polonijnych na świecie, ale prezentuje miejsca, w których – zgodnie ze zgłoszeniami – istnieje możliwość uczestniczenia w ich działalności.

Brazylia: 58 organizacji polonijnych, głównie w stanach Paraná, Santa Catarina, Rio Grande do Sul, a także w São Paulo, Rio de Janeiro, Espírito Santo, w tym oddziały Braspol działają także m.in. w miastach Goiânia i Brasilia.

Estonia: W Estonii zarejestrowane są trzy organizacje polonijne. Najstarszą i największą z nich, a w praktyce jedyną aktywnie działającą, jest Związek Polaków w Estonii Polonia, liczący około 350 członków. ZPE powstał w 1989 r. jako organizacja kontynuująca tradycję przedwojennego Związku Narodowego Polaków w Estonii. Członkowie ZPE to w większości osoby najstarszego pokolenia, przybyłe do Estonii w czasach ZSRR i mające najczęściej korzenie na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej. Członkowie związku zamieszkują różne regiony kraju; najsilniejszy ośrodek poza tallińskim znajduje się w Tartu, gdzie funkcjonuje nieformalny oddział zamiejscowy ZPE, gromadzący profesjonalistów i akademików. Formalnie istnieją jeszcze dwie organizacje polonijne mające siedzibę w Narwie: Polski Klub Polonez i Stowarzyszenie Polskie w Narwie. W obydwu organizacjach kryterium pochodzenia nie jest warunkiem członkostwa, stąd należą do nich także osoby będące miłośnikami Polski, nie mające z nią formalnych czy historycznych związków.

Hiszpania: Rozmieszczenie terytorialne organizacji polskiej diaspory: Wspólnota Madrytu – Madryt, Alcalá de Henares, Móstoles, Valdemoro, Torrejón de Ardoz, Getafe, Katalonia – Barcelona, Girona, Tarragona, Castelldefels/Gavà, Mollerussa, Wspólnota Walencji – Walencja, Galicja Santiago de Compostela, Kraj Basków – Bilbao, Nawarra – Pampeluna, Andaluzja - Grenada, Sewilla, Jaen, Palos de la Frontera, Wyspy Kanaryjskie – Teneryfa.

Informacje dotyczą organizacji duszpasterskich powołanych do opieki nad polską diasporą, działających głównie w ramach Polskich Misji Katolickich (PMK). Zapewniają one wsparcie duchowe i społeczne dla Polonii, odgrywając jednocześnie istotną rolę w podtrzymywaniu więzi z polską tradycją i kulturą.

Zestawienie nie odzwierciedla pełnej struktury organizacyjnej polskich parafii i duszpasterstw na świecie, ale prezentuje miejsca, w których – zgodnie ze zgłoszeniami – istnieje możliwość uczestniczenia w nabożeństwach w języku polskim.

Bułgaria, Hiszpania, Kirgistan, Macedonia, Peru, Rumunia, Słowacja, Słowenia: Brak polskich parafii.

Chorwacja: Brak polskich parafii - misję duszpasterską w Chorwacji prowadzi ok. 10 księży.

Estonia: W administraturze apostolskiej w Estonii służy pięciu księży diecezjalnych z Polski (2 w Tallinnie, po 1 w Parnawie, Ahtme i Sillamäe). Stanowią oni połowę wszystkich księży katolickich w tym kraju. W Tallinnie pracuje także polski dominikanin, który podlega bezpośrednio prowincji francuskiej zakonu. Kościół katolicki w Estonii liczy zaledwie ok. 5 tys. wiernych, co stanowi mniej niż 0,5% ludności kraju. We wszystkich mszach św. odprawianych całkowicie bądź częściowo w j. polskim uczestniczy łącznie ok. 200-300 osób.

Francja: Więcej informacji na stronie internetowej https://polskifr.fr/koscioly/.

Informacje dotyczą miejsc męczeństwa, polskich cmentarzy i kwater cmentarnych, grobów wybitnych Polaków oraz obszarów, na których występują liczne skupiska polskich pochówków. W niektórych państwach uwzględniono także pomniki i tablice pamiątkowe, które nie znajdują się bezpośrednio w miejscu pochówku, lecz upamiętniają ważne wydarzenia lub postacie historyczne.

Dania: Na terenie kraju znajdują się trzy Polskie Miejsca Pamięci.

Iran: Polskie groby i kwatery na ternie Iranu znajdują się pod opieką mniejszości ormiańskiej (na mocy umowy między mniejszością ormiańską w Polsce a Ministerstwem Kultury).

Izrael: Łącznie znajduje się tu ponad 500 polskich nagrobków (głównie wojskowych i cywilnych).

Litwa: Na terytorium kraju znajduje się ponad 120 miejsc pamięci związanych z Powstaniem Styczniowym, kilkanaście dot. Powstania Listopadowego oraz ponad 300 upamiętniających walki o niepodległość w latach 1918-1920 r. Większość z nich zlokalizowana jest wzdłuż wschodniej granicy Litwy - rejony wileński, trocki, święciański, ignaliński, w kierunku Łotwy i Białorusi. Kwatery żołnierzy AK skupiają się głównie wokół większych nekropolii, a co roku odkrywane są nowe miejsca pochówku. Polskie cmentarze znajdują się w każdej parafii, gdzie historycznie przeważała ludność polska. Wyodrębnione kwatery narodowościowe istnieją jedynie w formie kwater wojennych lub wojskowych przy cmentarzach parafialnych i komunalnych.

Słowacja: W głównych mogiłach zbiorowych spoczywa ok. 2 tys. żołnierzy polskiego pochodzenia, poległych podczas I i II wojny światowej.

Uzbekistan: Na terenie kraju znajduje się 17 cmentarzy, na których pochowani są żołnierze Armii gen. Władysława Andersa oraz osoby cywilne, które dotarły do miejsc formowania się Armii Polskiej w ZSRR. Największą nekropolią jest Polski Cmentarz Wojskowy w Guzar, gdzie w 1942 r. działały Ośrodek Organizacyjny Armii Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR i Ośrodek Zapasowy Pomocniczej Służby Kobiet.

Media polonijne obejmują tradycyjne publikacje (tj. gazety i czasopisma), stacje radiowe i telewizyjne oraz nowoczesne kanały przekazu, w tym portale internetowe, strony organizacji, blogi i media społecznościowe w j. polskim, działające poza granicami RP. Ich odbiorcami są lokalne społeczności polonijne, a celem działalności jest podtrzymywanie polskiej tożsamości, integracja społeczności oraz promocja polskiej kultury, tradycji i języka.

Większość tradycyjnych mediów prowadzi równolegle aktywność w mediach społecznościowych, która nie wszędzie została ujęta w zestawieniu.

Australia: Poza polską sekcją radia SBS istnieją także lokalne inicjatywy radiowe o niewielkim zasięgu.

Belgia: Głównym centrum medialnym Polonii w Belgi jest Bruksela, gdzie znajdują się siedziby większości mediów i portali. Ważnym ośrodkiem medialnym jest Antwerpia – szczególnie w kontekście gazet i grup społecznościowych. Portale internetowe i grupy w mediach społecznościowych działają na terenie całego kraju.

Brazylia: W ramach mediów polonijnych działają programy radiowe: 8 – w stanie Paraná, 3 – w stanie Santa Catarina oraz 6 - w stanie Rio Grande do Sul.

Estonia: Wszystkie wymienione media społecznościowe mają zasięg ogólnokrajowy.

Francja: Na terenie Francji pracują polscy korespondenci reprezentujący m.in.: TVP Polonia, Tygodnik Powszechny, Radio RMF FM, Polskieradio24 oraz Polską Agencję Prasową.

Hiszpania: Dla Polaków zamieszkałych na wybrzeżu w okolicach Alicante istnieją informacyjne platformy internetowe ( www.torreviejaonline.pl; www.alicanteonline.pl) oraz www.polska-costa.com (elektroniczna wersja gazety „Polska Costa”). Większość stowarzyszeń polonijnych aktywnie prowadzi swoje profile w mediach społecznościowych.

Irlandia, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej: Na terenie kraju pracuje również lokalny korespondent TVP Polonia.

Informacje dotyczą polsko-zagranicznych izb gospodarczych, tj. organizacji non-profit, które reprezentują interesy członków oraz wspierają współpracę handlową między Polską a innymi państwami. Pełnią one funkcję platformy współpracy dla przedsiębiorców, organizując spotkania i wydarzenia oraz oferując doradztwo i informacje niezbędne do rozwoju działalności gospodarczej i ekspansji na rynki zagraniczne. Ich celem jest wspieranie polsko-zagranicznych kontaktów gospodarczych, bez prowadzenia działalności o charakterze komercyjnym.

Chorwacja: Chorwacko-polskie Stowarzyszenie Rozwoju założone przez Konsula Honorowego RP w Splicie oraz polskiego przedsiębiorcę Wojciecha Wojewódzkiego. Stowarzyszenie ma swoją siedzibę w Zagrzebiu.

Finlandia: Finland-Central and Eastern European Countries Business Association promuje relacje handlowe między Finlandią a krajami Europy Środkowo-Wschodniej m.in. Bułgarią, Chorwacją, Czarnogórą, Czechami, Polską, Rumunią, Serbią, Słowacją, Węgrami i Ukrainą. Zrzesza osoby prywatne i przedsiębiorstwa zainteresowane handlem między Finlandią a wymienionymi krajami.

Francja: Na terenie Francji funkcjonują również polsko-francuskie kancelarie prawne.

Niemcy: Dane dotyczą terytorium całego kraju.

Szwajcaria: Brak dwustronnej izby gospodarczej – jej zadania częściowo wypełnia Izba Gospodarcza Szwajcaria-Europa Środkowa z Zurychu.

Wietnam: Obecnie nie funkcjonuje dwustronna izba gospodarcza. Polscy przedsiębiorcy zrzeszeni są w Central and Eastern European Chamber (CEEC) wchodzącej w skład European Chamber of Commerce in Vietnam.